Giriş
Dini inançlar, insanın hayatını ve değerlerini şekillendiren önemli bir unsurdur. Özellikle aile ilişkileri, dinlerin en çok üzerinde durduğu konulardan biridir. İslam dini, anne babaya olan saygı ve sevgiye büyük önem verir. Bu yazıda, dinimizde anne babayla olan ilişkilerin nasıl olması gerektiği üzerinde duracağız ve Kur’an-ı Kerim ile hadislerden örnekler sunacağız.
Kuran’a Göre Anne Babalara İtaat
Allah, Kur’an-ı Kerim’in İsra suresinin 23-25. ayetlerinde anne babaya iyilikte bulunmayı emretmektedir. Bu ayetlerde; ‘Rabb’in, yalnızca kendisine kulluk etmenizi ve anaya-babaya iyilikte bulunmayı emretti.’ ifadesine yer verilmektedir. Bu durum, anne babaya olan itaatin ve saygının ne denli önemli olduğunu gösterir. İslam’da Allah’a olan kulluktan sonra, anne babaya karşı gösterilecek saygı ve iyilik gelir. Bu da, anne babaların hayatımızdaki yerinin ne kadar özelleştiğini ortaya koyar.
Anne babanın hakkı, Allah’ın hakkı gibi büyük bir değere sahiptir. Lokman suresinde de anne babaya teşekkür etmemiz emredilmektedir. Bu durum, evlatların, Allah’a şükrettiği gibi, ana babasına da şükran duyması gerektiğini anlatır. Ayrıca Peygamber Efendimiz, ‘Allah’ın rızası, ana babanın rızasında; Allah’ın gazabı da ana babanın kızmasındadır’ buyurarak, bu ilişkinin önemini vurgular.
Dolayısıyla, anne babaya hizmet etmek ve onlara itaat etmek, İslam’ın en önemli emirlerinden biridir. Bu tür bir davranış, kişinin Allah katındaki değerini de artırır. Anne babaya karşı gösterilecek bu duygu ve tutumlar, cenneti kazanmanın bir vesilesi olarak da değerlendirilmektedir.
Yanlış Davranışlardan Kaçınmak
Anne babaya itaatsizlik, büyük günahlar arasında sayılmaktadır. Dinimizde analara ve babalara, ‘öf’ bile denilmemesi emredilmektedir. Bu nedenle, onlara karşı her daim nazik ve saygılı olmak, İslam’ın temel prensiplerindendir. Kişinin, anne babasına sövmesi ise büyük günah olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda, Peygamber Efendimiz, ‘Büyük günahlar: Allah’a sirk koşmak, ana-babaya asi olmak, haksız yere adam öldürmek ve yalan yere yemin etmektir’ buyurmuştur.
Bununla birlikte, anne babanın emirleri, Allah’a karşı bir isyan içeriyorsa, o zaman çocuklarının kendilerine itaat etmesi gerektiği hususu göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer bir ifadeyle, ‘Yaratıcıya asi olma durumunda yaratılana itaat edilmez’ ilkesi burada geçerlidir. Bu bağlamda, çocuğun, dinine ve inancına uygun bir yaşam sürmelerine izin vermeleri gerektiği, göz önünde bulundurulmalıdır.
Anne babaya karşı kötü muamelede bulunmak, Kur’an-ı Kerim’de sert bir şekilde kınanmaktadır. Örneğin, ‘Ana babasına: “Öf size!’ diyen kimse bu tutumunun yanlışlığını anlamalıdır. Bu bağlamda, insana düşen görev, sürekli olarak anne babasına sevgi, saygı ve merhamet göstermektir.
Anne Babalara İyi Davranmanın Önemi
Anne babaya karşı iyi davranmanın birçok yolu vardır. Bunların en başında saygı ve sevgi gelir. Dinimiz, anne babalara iyi sözler söylemeyi ve onlara nazik davranmayı emretmektedir. Kuran’a göre, yaşlılık dönemlerinde evlatların daha fazla alçakgönüllülük ile yaklaşması ve onlara karşı nazik bir tavır sergilemesi gerekmektedir. Bu anlamda, onların tüm ihtiyaçlarını karşılamak, evlatların sorumluluğu altındadır.
Evlatların, yaşlı anne ve babalarına karşı davranışlarını kontrol etmeleri ve onların her durumda hislerini dikkate almaları gerekmektedir. Bu bağlamda, güzel sözler söylemek, sevgi dolu hitaplar kullanmak ve onların yanında kibirli bir tavır sergilememek son derece önemlidir. Ayrıca, evlatların sorumlulukları sadece onları korumakla sınırlı değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal destek de sağlamalarını gerektirir. Bu durum, sosyal sorumluluk bilinci geliştirmekte ve saygı anlayışını pekiştirmektedir.
Anne babaya karşı güzel sözler söyleyerek onların kalplerini kazanmak, dinimizde önemli bir yer tutar. Kuran-ı Kerim’de bu açıkça ifade edilmektedir. Dolayısıyla, hitap ederken kullanılan dil ve üslup, evlatların bu ilişkiyi ne derece önemsediklerini gösterir.
Dua Etmek ve İhtiyaçları Karşılamak
Evlatların anne-babalarına karşı görevlerinden biri de onlara dua etmektir. Kuran’da geçen, ‘Rabb’im! Bunlar, küçükken beni besleyip büyüttükleri gibi sen de onlara öyle acı, merhamette bulun!’ ifadeleri, inanan kişilere anne babalarına dua etme konusunda talimat verir. Dua, evlatların anne babalarına olan minnettarlıklarını gösterirken, aynı zamanda onlara olan bağlılıklarını da pekiştirir. Bu nedenle, evlatların dinlerinde anne babaları için dua etmek, onlara olan saygılarından kaynaklanmaktadır.
Anne babaların maddi ihtiyaçlarını karşılamak da evlatların sorumluluğundadır. Peygamber Efendimizin, ‘Sen ve malın babana aitsin’ hadisi, bu durumu açıklamaktadır. Bu sözlerin arkasında, evlatların kazanımlarının anne babaları için birer şükran ifadesi olduğu yatmaktadır. Anne babalar, evlatlarının yaşam standartlarını yükseltmek için oldukça büyük fedakarlıklar yapmışlardır. Bu nedenle, onların ihtiyaçlarını karşılamak, evlatların hem ahlaki hem de dini yükümlülüğüdür.
Sonuç olarak, dinimiz anne babaya karşı davranışlarımızda merhamet, sevgi ve saygıyı emretmektedir. Bu bağlamda, evlatların kuracağı ilişki, sadece bu değerleri değil, aynı zamanda insani ve ahlaki ilkeleri de içermelidir. İslam, her bireyin kendi ailesiyle ilişkilerinde bu ilkeleri rehber edinmesini önermektedir.
Sonuç
Anne babaya karşı gösterilecek saygı ve sevgi, hem dini bir yükümlülük hem de insani bir sorumluluktur. İslam, evlatların anne babalarına duyduğu saygıyı pekiştirmek adına çeşitli emirler ve tavsiyelerle doludur. Bu bağlamda, Kur’an ve hadislerden alacağımız derslerle, aile bağlarını daha da güçlendirebiliriz. Unutulmamalıdır ki, artık yaşlılık dönemine girmiş olan anne ve babalarımız, bizim onlara olan sevgi ve saygımızı her zaman hissetmek istemektedir. Bu, hem onların kalplerinde hem de bizim kalplerimizde bir bağ oluşturacak ve aile içindeki huzuru artıracaktır.