Kolon Kanseri Testi: Evde Gizli Kan Dışkı Testi

Kolon kanseri, kalın bağırsak veya rektumda oluşan kanser türlerini kapsayan makattan kan gelmesi, dışkıda kan, karın ağrısı ve kilo kaybı gibi belirtilerle kendini gösteren sinsi bir hastalıktır. Kolon kanserinin teşhisinde kullanılan kolon kanseri testi; dışkıda kan varlığı testi, rektal muayene ve kolonoskopi yöntemleridir. Gelişen tıbbi teknoloji ile birlikte, dışkıda kan varlığı testi, evde gizli kan kolon kanseri testi seti kullanılarak güvenli bir şekilde yapılabilmektedir. Bu testin pozitif sonucunun alınması durumunda mutlaka bir uzmana başvurulmalı ve kolonoskopi testi ile kesin tanı konulmaya çalışılmalıdır. Bu makalede, evde kolon kanseri testi nasıl yapılır, dışkıda kan varlığı testinin kesin sonucu kolon kanseri mi gibi sorulara yanıtlar verilecektir.

Kolon Kanseri Nedir?

Kolon kanseri, kalın bağırsakta (rektum) veya rektumda (son bağırsak) oluşan tümörlerin malign (kötü huylu) karaktere sahip olması durumudur. Kolon kanseri, erkeklerde ve kadınlarda en sık görülen üçününcü kanser türüdür. Genellikle 50 yaş üstü bireyleri etkileyen kolon kanseri, genç yetişkinlerde ve çocuklarda da görülebilmektedir. Aile öyküsü, irritabl bağırsak sendromu, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları risk faktörlerini oluşturmaktadır.
Kolon kanseri belirtileri arasında makattan kan gelmesi, dışkıda kan görülmesi, karın ağrısı, karın bölgesinde kramplar, midede şişkinlik hissi, iştahsızlık, kilo kaybı, sebebi bilinmeyen ani yorgunluk ve anemi bulunmaktadır. Kolon kanserinin tedavisi kanserin evresine bağlı olarak cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapi uygulanmasını içermektedir.

Kolon Kanseri Testi Nedir?

Kolon kanseri testi, kolon kanserinin teşhisine yardımcı olmak amacıyla yapılan tıbbi testlerdir. Kolon kanseri için yapılan testler; dışkıda kan varlığı testi (gizli kan testi), rektal muayene ve kolonoskopi şeklindedir. Dışkıda kan varlığı testi, basit ve non-invaziv bir yöntem olup, vücuttan dışarı atılan dışkıda kan hücrelerinin veya kan moleküllerinin bulunup bulunmadığının kontrol edilmesini içerir. Bu testin sonucunun pozitif olması durumunda kolon kanseri olduğu anlamına gelmez; mide, bağırsak ve pankreaslarda oluşan diğer hastalıkların da belirtisi olabilir.
Gizli kan dışkı testi pozitif olduğunda yapılması gereken, bir gastroenteroloji uzmanına başvurarak kolonoskopi testine geçilmesidir. Kolonoskopi, kalın bağırsak ve rektumun incelenmesini sağlayan bir görüntüleme testidir. Kolonoskopi ile kolon kanseri yanı sıra, hemoroid, divertikülit ve inflamatuar bağırsak hastalıkları gibi kolon hastalıklarının da teşhisi konulabilmektedir.
Kolon kanseri testinde kolonoskopiye alternatif bir yöntem ise bilgisayarlı tomografi kolonografi (BT kolonografi) yöntemidir. Bu yöntem, kolonun taranarak üç boyutlu görüntülerinin oluşturulmasını sağlar. Ancak kolonoskopinin yerini almaz, zira kolonoskopi yalnızca görüntüleme değil, teşhis konulduğu takdirde tedavi de sağlayabilen bir yöntemdir.

Kolon Kanseri Testi Evde Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri testi olarak gizli kan dışkı testi, evde gizli kan kolon kanseri testi seti kullanılarak güvenli bir şekilde yapılabilmektedir. Kolon kanseri testi evde nasıl yapılır sorusuna adım adım yanıtlar aşağıda verilmiştir:

Gizli Kan Dışkı Testi Seti ile Kolon Kanseri Testi Adımları:

Seti açın ve talimatları dikkatlice okuyun.
Test için dışkı örneği alın.
Dışkı örneğini sabah ilk dışkı atımında alın; eğer bu mümkün değilse, dışkı örneğini al akşamdan önceki gün de kullanabilirsiniz.
Dışkı örneğini alınacak olan test tüpüne koymadan önce dışkının ıslak olmamasına dikkat edin.
Dışkı örneğini test tüpüne almak için provided spatula’yı kullanın. Spatula’nın bir ucuyla dışkıdan küçük bir parça alın ve test tüpünün içine yerleştirin. Ardından diğer ucuyla test tüpünü kapatın.
Test tüpünü geri gönderin.
Test tüpünü, içinde dışkı örneğinizi aldığınız poşet ile birlikte setin içindeki ambalaja yerleştirin.
Poşeti setin içindeki kutuya yerleştirin ve kutunun üzerindeki barkodları dikkatlice kontrol edin.
Kutuyu kargo için hazırlayın ve gizli kan testini yaptırmak üzere gönderin.
Sonuçlar laboratuvar tarafından incelenecek ve size bildirilecektir.
Unutmayın, gizli kan dışkı testi kolon kanseri için tek başına bir tanı testi değildir. Testin pozitif çıkması durumunda bir gastroenteroloji uzmanına başvurmalı ve kolonoskopi testine geçmelisiniz.

Dışkıda Kan Varlığı Testi Nasıl Değerlendirilir?

Evde gizli kan kolon kanseri testi sonucunu değerlendirmek, testin ne şekilde yapıldığına bağlıdır. Test, bir çubuk kullanılarak dışkı örneğinin alınması ve ardından bu çubuğun reaktife yerleştirilmesiyle yapılmışsa sonuçlar şöyle değerlendirilir:

Çubuklu Testte Sonuç Değerlendirmesi:

Mavi Renk Görülmesi:
Test bölgesinde mavi renk değişimi meydana gelmesi, dışkıda kan varlığını gösterir.
Bu durum sindirim sisteminin bir yerinde kan olması anlamına gelir ve daha ileri tetkikler için koloproktoloji ya da gastroenteroloji alanında uzman hekimlere başvurulması gerektiğini gösterir.
Mavi Renk Değişimi Olmaması:
Testin negatif sonucu olarak değerlendirilir.
Kontrol Bölgesinde Renk Değişimi Olmaması:
Testin geçersiz olduğu anlamına gelir ve testi yeniden yapmanız gerekir.

Şeritli Testte Sonuç Değerlendirmesi:

Çizgi Belirgin Şekilde Görülürse:
Testin negatif sonucu olarak değerlendirilir.
Test Çizgisi Görülürse:
Sonucun sınırda olduğu anlamına gelir ve dikkatle izlenmesi gerekir.
Hiçbir Çizgi Görülmezse:
Testin pozitif sonucu olarak değerlendirilir.
Kontrol Bölgesinde Renk Değişimi Olmaması:
Testin geçersiz olduğu anlamına gelir ve testi yeniden yapmanız gerekir.

Kolon Kanseri İçin Dışkıda Kan Varlığı Testi Ne Zaman Yapılmalıdır?

Kolon kanseri için gizli kan dışkı testi, 50 yaş üstü tüm bireylerin 2 yılda bir yapılması gereken tarama testlerindendir. Bununla birlikte, daha önce kolon kanseri yaşamış kişilerde ya da aile öyküsü bulunan kişilerde, doktorun önerdiği sıklıkta ve daha erken yaşlarda da gizli kan dışkı testi yapılması gerekebilir.
Kolon kanseri dışında, mide ve bağırsaklara ait diğer kanser türleri, tümörler, ülserler ve poliplerin de sindirim sisteminin bir yerinde kan kaynağı olabilmesi ihtimali gizli kan dışkı testinin pozitif çıkması durumunda söz konusudur. Bu nedenle, gizli kan dışkı testinin pozitif çıkması kolon kanseri olduğu anlamına gelmez. Kolon kanseri kesin tanısı kolonoskopi ile yapılır.

Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Kolon kanseri belirtileri genel olarak makattan kan gelmesi, dışkıda kan görülmesi, karın ağrısı, iştahsızlık, ani kilo kaybı ve karın bölgesinde kramplar yaşanması şeklinde özetlenebilir. Kolon kanserinin belirtileri yaşa ve kişiye göre farklılık gösterebilir. Kolon kanseri belirtileri şöyle sıralanabilir:
* Makattan kan gelmesi
* Dışkıda kan görülmesi
* Karın ağrısı ve kramplar
* Midede şişkinlik ve huzursuzluk hissi
* İştah kaybı
* Ani ve sebepsiz yere oluşan kilo kaybı
* Geçmeyen yorgunluk ve halsizlik
* Anemi (kanda yeterli miktarda kırmızı kan hücresi olmaması veya alyuvarların hemoglobinin azalması)
Kolon kanseri belirtileri, simit mide-bağırsak kanseri ve rektum kanseri belirtileri ile de benzerlik gösterir. Kolon kanseri belirtileri hafifse, bir endoskopi ve kolonoskopi uzmanına başvurularak gerekli tetkikler yaptırılmalı ve kesin tanı konulmaya çalışılmalıdır.

Kolon Kanseri Neden Olur?

Kolon kanserinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, kolon kanseri oluşumunda etkili olabileceği düşünülen faktörler; diyet, genetik, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerdir. Yapılan araştırmalara göre, yağ ve şeker açısından zengin, lif ve sebze-meyve açısından yetersiz beslenme, genetik geçiş, sigara ve alkol kullanımı, obezite ve hareketsiz yaşam kolon kanserine yol açan nedenler arasında sıralanmaktadır.
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından yapılan çalışmalara göre, kırmızı etin işlenmesiyle elde edilen sosis, salam ve sosis gibi et türleri kolon kanserinin kesin nedenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kolon kanseri için risk faktörü taşıyan kişilerin, bu faktörleri ortadan kaldırmaya yönelik yaşamsal değişiklikler yapmaları, kolon kanseri riskini azaltacak önlemleri alması önem arz etmektedir.

Kolon Kanseri Evreleri Nelerdir?

Kolon kanserinin evreleri, kanserin rektumdan çıkıp çıkmadığı, lenf bezelerine ve vücudun diğer kısımlarına yayılıp yayılmadığına göre değişiklik göstermektedir. Kolon kanseri evreleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
* Evre 0: Kanser, kolonda bulunduğu gibi diğer yerlere yayılmamıştır.
* Evre I: Kanser kolonu geçmiştir, ancak rektumun diğer kısımlarına veya vücut yerlerine yayılmamıştır.
* Evre II: Kanser rektumu geçmiştir ve ince bağırsak veya karın diğer organlarına yayılmıştır, ancak lenf bezelerine yayılmamıştır.
* Evre III.1: Kanser rektumun alt kısımlarındadır ve lenf bezelerine en az bir yayılım göstermiştir.
* Evre III.2: Kanser rektumun üst kısımlarındadır ve lenf bezelerine en az bir yayılım göstermiştir.
* Evre III.3: Kanser rektumun diğer kısımlarındadır ve lenf bezelerine en az bir yayılım göstermiştir.
* Evre IV.1: Kanser karaciğere yayılmıştır.
* Evre IV.2: Kanser akciğus veya diğer vücut kısımlarına yayılmıştır.
Kolon kanseri evreleri hakkında detaylı bilgiye sahip olarak, hangi evrede kolon kanseri olduğu anlaşılabilir ve buna uygun tedavi yöntemleri belirlenebilir.

Kolon Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri tedavisi, kanserin evresine bağlı olarak farklı yöntemler içerebilmektedir. Kolon kanserinin erken evrelerinde, kanserli dokunun bulunduğu rektum ve kolon kısmının cerrahi olarak çıkarılması genellikle yeterli olmaktadır. Daha ileri evrelerde ise şu yöntemler uygulanabilmektedir:
* Kemoterapi: Kolon kanserinin yayılmış olduğu durumlarda, kanser hücrelerinin bölünüp çoğalmasını engelleyen kemoterapik ilaçların verilmesiyle yapılan tedavi yöntemidir.
* Radyoterapi: Kolon kanserinin rektumda yer aldığı durumlarda, cerrahi müdahaleden önce kanser hücrelerini zayıflatmak veya öldürmek amacıyla yüksek enerjili ışınların uygulanmasıdır.
* Hedefe Yönelik Terapi: Kolon kanserinin karaciğere veya diğer organlara metastaz yaptığı durumlarda, kanser hücrelerinin beslenmesini ve çoğalmasını engelleyen ilaçların uygulanmasıdır.
Kolon kanseri tedavisinde yöntemlerin birden fazla kombinlenerek kullanılması da sıkça başvurulan bir yöntemdir. Kolon kanseri olarak bilinen rektum kanseri tedavisi de, yukarıda bahsedilen yöntemlerle aynı şekilde uygulanmaktadır.