Literatür taraması, akademik çalışmalarda oldukça önemli bir adımdır. Özellikle tez yazım sürecinde, daha önce aynı ya da benzer konuda yapılmış araştırmaları incelemek, çalışmanızı şekillendirmek ve alanınızdaki boşlukları belirlemek açısından kritik bir rol oynamaktadır. Bu yazıda, literatür taraması nasıl yapılır, hangi kaynaklar kullanılmalı ve süreçte dikkat edilmesi gereken noktalar detaylandırılacaktır.
LITERATÜR TARIMASI NEDİR?
Literatür taraması, belirli bir konu veya alan üzerinde daha önce yapılmış akademik çalışmalara ulaşmak için yapılan sistematik bir araştırmadır. Bu süreç, araştırmacının kendi çalışmasının bilimsel literatürdeki yerini belirlemesine ve hangi noktalarda özgün olabileceğini analiz etmesine yardımcı olur. Literatür taraması yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, kullanılan kaynakların güvenilir olmasıdır. Güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgiler, araştırmanın kalitesini doğrudan etkileyebilir.
Literatür taraması sürecinde araştırmacılar genellikle tezler, makaleler ve kitaplar gibi çeşitli kaynaklardan yararlanırlar. Bu kaynaklar, araştırmanın desteklenmesine ve ilgili alandaki güncel gelişmelerin takip edilmesine olanak tanır. Bu nedenle, literatür taraması yapmak, bir araştırmanın temellerini oluştururken es geçilmemesi gereken bir aşamadır.
Sonuç olarak, literatür taraması, bir araştırmanın dayandığı temel bilgiler ile ilgili literatürdeki mevcut durumu analiz etmek için kritik bir adımdır. Bu adım, sadece mevcut bilgileri keşfetmekle kalmaz, aynı zamanda araştırmacının kendi çalışma alanında yenilikçi bir yaklaşıma sahip olmasına olanak tanır.
LITERATÜR TARIMASI NASIL YAPILIR?
Literatür taraması yaparken izlenecek adımların sistematik olması önemlidir. Öncelikle, belirli bir konu veya araştırma sorusu belirlenmelidir. Bu aşamada açık ve net bir araştırma sorusu oluşturmak, literatür taramanızı daha etkili hale getirecektir. Ardından, araştırma konunuza dair anahtar kelimeleri belirleyin. Bu anahtar kelimeler, tarama yaparken kullanacağınız en önemli araçlar olacaktır.
İkinci adım, uygun kaynakları belirlemektir. YÖK Tez Merkezi, Türkiye’deki yüksek lisans ve doktora tezlerinin en büyük veri tabanını sunar. Bu kaynağa ulaşarak arama motorunu kullanarak istediğiniz konuda tezlere ulaşabilirsiniz. Bunun yanı sıra, DergiPark gibi akademik dergi ve makale platformları da önemli bir kaynak sağlar. DergiPark’tan yararlanarak ilgili makaleleri bulabilir ve güncel araştırmaları inceleyebilirsiniz.
Dış kaynaklar da önemlidir. ProQuest, Google Scholar ve EBSCO gibi platformlar, uluslararası veritabanları aracılığıyla daha fazla bilgi sağlar. Özellikle yabancı literatürü incelemek, global ölçekte araştırmaların ne yönde ilerlediğini görmek açısından faydalıdır. Bu kaynaklarda tarama yaparken anahtar kelimeler, dergi adı veya makale başlığı gibi filtreleme seçeneklerini kullanarak arama sonuçlarınızı daraltabilirsiniz.
KAYNAKLARI DEĞERLENDİRMEK
Literatür taraması sonrasında, elde edilen kaynakların sistematik bir şekilde değerlendirilmesi gerekir. Her bir kaynağın ana temasını, kullanılan yöntemleri ve elde edilen sonuçları not almak önemlidir. Özellikle kendi çalışmanız ile kaynakların ilişkisini belirlemek, literatür tarama bölümünüzü yazarken büyük ölçüde işinizi kolaylaştıracaktır.
Kaynakların güncelliği de dikkate alınması gereken önemli bir faktördür. Bilimsel dünyada sürekli bir ilerleme olduğundan, son yıllarda yapılan çalışmaların önceliklendirilmesi, araştırmanızın güncelliğini artırır. Ancak eski eserler de değerli olabilir, bu nedenle eski ve yeni kaynakların dengeli bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.
Kaynakları değerlendirirken dikkat etmeniz gereken bir diğer önemli nokta, kaynakların güvenilirliğidir. Akademik geçerliliği olmayan çalışmalardan uzak durmak, araştırmanızın değerini artıracaktır. Bu nedenle, kaynakların yazarlarını, yayınevlerini ve araştırma metodolojilerini göz önünde bulundurarak güvenilir kaynakları seçmek önemlidir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Literatür taraması, akademik yazım sürecinin önemli ve vazgeçilmez bir adımıdır. Bu süreç, araştırmacının konusuna dair bilgi edinmesini sağlar ve mevcut literatürdeki boşlukları belirlemesine yardımcı olur. YÖK Tez Merkezi, DergiPark gibi çeşitli online kaynaklar ve üniversite kütüphaneleri, bu süreçteki en önemli araçlardır. Ancak kaynakların sistematik ve güvenilir bir şekilde değerlendirilmesi önemlidir.
Sonuç olarak, literatür taraması sırasında anahtar kelimeleri doğru belirlemek, kaynak çeşitliliği sağlamak ve güncel çalışmalara odaklanmak, araştırmanızın kalitesini artıracaktır. Literatür taraması tamamlandıktan sonra, elde edilen bilgileri analiz ederek kendi çalışmanızın güçlü yönlerini vurgulamak önemlidir.
Yine de, literatür taraması yaparken metodolojik bir yaklaşım benimsemek ve sistematik bir süreç izlemek, başarılı bir akademik çalışmanın temelini oluşturacaktır. Bilgilerinizi doğru kaynaklardan edindiğinizden emin olun ve tezinizi özgün bir çalışma olarak jüri önüne çıkarın.